Brúkaraprístalið er vaksið 8,8 prosent seinasta árið. Tað er størsti árligi vøkstur í brúkaraprístalinum síðani fyrst í áttatiárunum. Í 1982 var prísvøksturin 10,6 prosent. Sostatt er talan um størsta árliga prísvøkstur í 40 ár. Prísirnir á matvørum eru vaksnir stívliga 10 prosent seinasta árið.

Brúkaraprístalið vísir prísgongdina á vørum og tænastum, sum eru partur av nýtsluni hjá húsarhaldunum í Føroyum. Kelda: Hagstova Føroya%-broytingBrúkaraprístaliðProsentbroyting síðan sama ársfjórðing árið fyri1 árfj 021 árfj 031 árfj 041 árfj 051 árfj 061 árfj 071 árfj 081 árfj 091 árfj 101 árfj 111 árfj 121 árfj 131 árfj 141 árfj 151 árfj 161 árfj 171 árfj 181 árfj 191 árfj 201 árfj 211 árfj 222005201020152020-505108,8 %

Prísvøkstur í øllum vøru- og tænastubólkum seinasta árið

Brúkaraprístalið er yvirskipað sett saman av 12 vøru- og tænastubólkum. Nýggjasta uppgerðin er fyri august mánað 2022. Seinasta árið hevur verið prísvøkstur í øllum bólkum. Árligi prosentvøksturin í brúkaraprístalinum á 8,8 prosent er størsti árligi vøkstur í brúkaraprístalinum í 40 ár. Prísirnir á matvørum eru vaksnir stívliga 10 prosent seinasta árið. Prísir á mati og alkoholfríum drykkjuvørum, ið fyllir mest í húsarhaldsnýtsluni, eru hækkaðir við tíggju prosentum. Lakastur hevur prísvøksturin verið á bólkunum ‘heilsa’ og ‘rúsdrekka og tubbak’.

Brúkaraprístalið skift á høvuðsbólkar

aug 2021 – aug 2022

Kelda:Hagstova Føroya

Prísvøksturin á matvørum ávirkar prístalið mest

Prísvøkstur á mati er høvuðsorsøkin til samlaðu broytingina í prístalinum hesaferð. Prísirnir á matvørum eru hækkaðir næstan fýra prosent síðani uppgerðina av prístalinum í mai mánaða 2022. Tað er ein vøkstur á stívliga tíggju prosent síðan sama mánað árið fyri.Kelda: Hagstova FøroyaIndeks, februar 2001 = 100Brúkaraprístalið – MaturJul ’01Jan ’02Jul ’02Jan ’03Jul ’03Jan ’04Jul ’04Jan ’05Jul ’05Jan ’06Jul ’06Jan ’07Jul ’07Jan ’08Jul ’08Jan ’09Jul ’09Jan ’10Jul ’10Jan ’11Jul ’11Jan ’12Jul ’12Jan ’13Jul ’13Jan ’14Jul ’14Jan ’15Jul ’15Jan ’16Jul ’16Jan ’17Jul ’17Jan ’18Jul ’18Jan ’19Jul ’19Jan ’20Jul ’20Jan ’21Jul ’21Jan ’22Jul ‘22200520102015202010075125150147,0

Verður hugt nærri at, hvørjir matvørubólkarnir eru, ið serliga hava verið fyri prísvøkstri, sæst at prísirnir á smøri, margarini og matarolju eru hækkaðir við 25 prosentum. Mjólk, ostur og egg er vorðið 15 prosent dýrari hjá húsarhaldunum at keypa. Afturat hesum vørum er eisini stórur prísvøkstur at síggja á vørum sum breyði og kornvørum, frukt, grønmeti og kjøti.

Prísbroyting á mati

aug 2021 – aug 2022

Kelda:Hagstova Føroya

Mest sum allir matvørubólkar eru vorðnir dýrari seinasta árið, men prísirnir á sukri og góðgæti hava havt ein lakan vøkstur á 3,7 prosent. Sostatt er tað vorðið lutfalsliga bíligari hjá húsarhaldinum at keypa sær góðgæti enn frukt og grønt seinasta árið.

Býlisútreiðslurnar hækkaðar útvið 20 prosentum seinasta árið

Hóast prísirnir í høvuðsbólkinum ‘býli’ eru næstan 20 prosent hægri nú enn fyri ári síðani, so er vøksturin síðani seinastu uppgerð í mai einans knappliga eitt prosent. Stóri vøksturin í hesum vørubólki er sostatt komin í uppgerðunum undan hesari.Kelda: Hagstova FøroyaIndeks, februar 2001 = 100Brúkaraprístalið – BýliJul ’01Jan ’02Jul ’02Jan ’03Jul ’03Jan ’04Jul ’04Jan ’05Jul ’05Jan ’06Jul ’06Jan ’07Jul ’07Jan ’08Jul ’08Jan ’09Jul ’09Jan ’10Jul ’10Jan ’11Jul ’11Jan ’12Jul ’12Jan ’13Jul ’13Jan ’14Jul ’14Jan ’15Jul ’15Jan ’16Jul ’16Jan ’17Jul ’17Jan ’18Jul ’18Jan ’19Jul ’19Jan ’20Jul ’20Jan ’21Jul ’21Jan ’22Jul ‘22200520102015202010075125150138,1

Í vektargrundarlagnum er vørubólkurin ‘býli’ næststørstur, og er uppgjørdur til áleið ein fimting av húsarhaldsnýtsluni. Tað er serliga prísurin á húsaleigu og brennievni til at hita býli, ið ávirka býlisútreiðslurnar.

Prísirnir á brennievni á næstan sama stigi sum í mai

Stóri prísvøksturin, sum seinasta árið hevur verið á brennievni til at hita býli og brennievni til akfør, ávirkar framvegis árligu broytingina í brúkaraprístalinum, men miðalprísirnir fyri brennievni í august eru ikki øktir síðani seinastu uppgerðini undan hesari, sum var í mai. Prísvøkstur á brennievni hevur havt størst íkast til samlaðu broytingina í prístalinum í seinastu uppgerðini, eins og við uppgerðini undan henni.Kelda: Hagstova FøroyaÁrlig prosentbroytingÁrlig prísbroyting á brennievni til akførBrenni- og smyrjievni til akfør (vøra 07.2.2)FøroyarDanmarkÍslandApr ’18Jul ’18Okt ’18Jan ’19Apr ’19Jul ’19Okt ’19Jan ’20Apr ’20Jul ’20Okt ’20Jan ’21Apr ’21Jul ’21Okt ’21Jan ’22Apr ’22Jul ‘222019202020212022-5005010038,7 %28,4 %33,9 %

Árligi prísvøksturin í Føroyum á brennievni til akfør er áleið tann sami sum miðalvøksturin í Danmark og Íslandi. 

Stórur prísvøkstur er eisini aðrastaðni

Brúkaraprístalið í Føroyum verður gjørt upp fýra ferðir árliga – í februar, mai, august og november – tí ber til at samanbera prísbroytingar við mánaðarligar uppgerðir hjá øðrum londum, vit vanliga samanbera okkum við.

Tá koronufarsóttin rakti fyri tveimum árum síðan var minni vøkstur í brúkaraprísunum, men meginpartin av 2021 vuksu brúkaraprísirnir aftur í flestum londum. Eftir russisku innrásina í Ukraina vísa uppgerðirnar av brúkaraprístalinum í Føroyum eins og aðrastaðni í Evropa nú metstóran vøkstur. Í mun til onnur lond, ið vit vanliga sammeta okkum við, so er árligi vøksturin í brúkaraprístalinum á 8,8 prosent áleið á sama stigi sum í hinum Norðurlondunum.Kelda: Hagstova Føroya%-broytingBrúkaraprístalið, árlig prosentbroytingaugust 2022FøroyarDanmarkES-lond (27​lond frá 2020)FinnlandÍslandNoregSvøríki051015

Í august var árligi prísvøksturin í Danmark 8,9 prosent. Prísvøksturin í Íslandi og í Svøríki var nakað hægri á ávikavist 9,7 og 9,8 prosent. Noreg hevði ein prísvøkstur á 6,5 prosent, sum er nakað lægri enn hjá hinum Norðurlondunum og Evropa annars. HICP-indeksið (Harmonised Indices of Consumer Prices) hjá ES-londunum var 10,1 prosent í august.

Kelda & mynd: Hagstova Føroya 19 okt 2022