Category:

Politikkur

Merkið í húnar hátt í Washington D.C.

by Lagt út ÓML september 18, 2024

written by Lagt út ÓML

Sendistova Føroya í Washington D.C. er latin upp og farin undir sítt virkisemi, og Merkið er í dag vundið í húnar hátt uttan fyri House of Sweden, har Sendistova Føroya húsast saman við øðrum sendistovum.

”Samstarvið við USA hevur høga ragfesting fyri landsstýrið, og stovnsetanin av Sendistovu Føroya í Washington D.C. endurspeglar greiða ynskið at styrkja bondini landanna millum enn meir,” sigur landsstýrismaðurin í uttanríkis- og vinnumálum, Høgni Hoydal.

Bjørn Kunoy er sendimaður Føroya í Washington.

Samskiftisupplýsingar hjá sendistovuni í Washington D.C. eru at finna her.

Kelda: uvmr.fo

september 18, 2024 0 comments

Hestfrágreiðingin hjá Búskaparráðnum komin, Tey siga millum anna, at vit skullu hækka pensjónsaldurin, avtaka fiskavirkisskipanina. Hetta skrivar Landsbankin.

by Lagt út ÓML september 9, 2024

written by Lagt út ÓML

Hækka pensjónaldurin

Eitt átak, ið økir um arbeiðsútboðið, er at hækka pensjónsaldurin. Umframt at tað økir um arbeiðsútboðið bøtir tað eisini um haldførið.

Eitt átak, ið økir um arbeiðsútboðið, er at økja um árini á arbeiðsmarknaðinum. Tað kann gerast við at hækka pensjónsaldurin. Tað er vanligt, at broytingar í pensjónsaldrinum skula fráboðast 10 ár frammanudan tær taka við, og tí er umráðandi at fremja broytingarnar í pensjónaldrinum beinanvegin.

At hækka pensjónsaldurin betrar eisini um fíggjarpolitiska haldføri, tí tað bøtir um lutfallið millum tey sum eru á arbeiðsmarknaðinum og tey sum eru uttanfyri arbeiðsmarknaðin. Pensjónsaldurin eigur í minsta lagi at fylgt eini indeksering, ið merkir, at pensjónsaldurin hækkar so hvørt, sum restlivitíðin hjá pensjónistum hækkar.

Restlivitíðin hjá fólki, ið hava rokkið pensjónsaldur, er tó longu hækkað við 4 árum síðani 1988, uttan at pensjónsaldurin er øktur samsvarandi, og vit eru, sum nú er, afturúr við at hækka pensjónsaldurin. Tá ið pensjónsaldurin ikki hækkar samstundis sum liviárini gerast fleiri, førir tað til ein ójavnvág í lutfallinum millum hækkandi útreiðslur til pensjón og relativt færri skattainntøkur frá arbeiðsinntøkum í arbeiðslívinum og tað hongur ikki saman í longdini.

Neyðugt er tí at stilla pensjónsaldurin, so økti livialdurin ikki einans fer til fleiri ár á pensjón, men eisini til fleiri virkin ár á arbeiðsmarknaðinum. Neyðugt er tí at seta ferðina upp á javningini á áramálunum í ávikavist arbeiðs- og pensjónslívinum fyri at gera fíggjarpolitikkin haldføran.

Avtak fiskavirkisskipanina

Fiskavirkisskipanini skeiklar arbeiðsmarknaðin. Skipanin er ein forðing fyri, at arbeiðsmegin í skipanini leitar sær til aðrar vinnur, har arbeiðsmegin hevði givið eitt størri íkast til búskapin og virðiskapanina í Føroym.

Øll, sum arbeiða í framleiðsluni á fiska- og kryvjivirkjum sleppa í fiskavirkisskipanina, tá eingin framleiðsla er vegna fiskaloysi. Tað vil siga, at tey fáa løn úr fiskavirkisskipaninini, tá einki er at gera á virkjunum.

Fiskavirkisskipanin er skeiklandi fyri arbeiðsmarknaðin á tann hátt, at skipanin minkar um tilskundanina hjá arbeiðismegini at flyta seg til tey arbeiðsøki og tær vinnur, ið tørva arbeiðsmegi. Tað er ikki skynsamur vinnupolitikkur, og tað darvar búskaparmenningina í Føroyum, at hava skipanir sum fiskavirkisskipanina.

Goldin arbeiðsloysisstuðul úr fiskavirkisskipanini er vaksin nógv tey seinastu árini, frá sløkum 15 mió. kr. í 2019 til 26 mió. kr. í 2023. Talið av tryggingartímum, sum er talið av tímum, sum ALS hevur rindað arbeiðsloysisstuðul fyri, er somuleiðis hækkað við 78% hetta tíðarskeiðið.

Í 2023 vóru 1.534 fólk í fiskavirkisskipanini, av hesum vóru sløk 40% útlendingar og næstan 70% av hesum vóru í Føroyum við einum tíðaravmarkaðum arbeiðsloyvi. Sambært ALS tvífaldaðust útgjøldini til útlendingar við tíðaravmarkaðum arbeiðsloyvi í 2023 og var 5,1 mió. kr. umframt pensjón og arbeiðsmarknaðargjøld, og svarar tað til umleið 20% av samlaðu útgjøldunum úr skipanini.

Búskaparráðið er av tí áskoðan, at útlendsk arbeiðsmegi ikki eigur at verða innflutt til vinnur, sum ikki kunnu bjóða starvsfólkunum kravda tímatalið, sum er grundarlagi fyri teirra arbeiðs- og upphaldsloyvi. Harumframt eiga samhaldsfastar skipanir sum fiskavirkisskipanin, ið allir løntakarar og arbeiðsgevarar í Føroyum eru við til at fíggja, ikki at vera nýttar til at tryggja, at arbeiðsgevarar kunnu lúka arbeiðskravið á 40 tímar um vikuna.

Veks um arbeiðsútboðið

Ein avbjóðing fyri framhaldandi vøkstri í føroyska búskapinum er trot á arbeiðsmegi. Í almenna geiranum er tørvurin á starvsfólkum 2000 fram til 2030 og á privata arbeiðsmarknaðinum millum 700-850 starvsfólk næstu fimm árini. Tí er neyðugt at økja um arbeiðsútboðið.

Ein avbjóðing fyri framhaldandi vøkstri í føroyska búskapinum er trot á arbeiðsmegi. Búskaparráðið metti í 2021, at starvsfólkatrotið frá 2020 til 2030 í almenna geiranum fór at tátta í 2.000 fólk innan eldrarøkt, heilsu- og almannaverk; umleið 1.300 orsakað demografisku gongdini, og nærum 700 vegna tað, at starvsfólk, ið starvast á hesum økjum, væntast at fara á pensjón innan 2030. Greining hjá Vinnuhúsinum vísir harumframt at privati vinnugeirin kemur at mangla umleið 700-750 starvsfólk tilsamans um fimm ár.

Búskaparliga hevur eitt ov lágt arbeiðsloysi í longri tíð tó ta avleiðing, at framleiðslan í landinum verður minni, enn tað hon kundi verið, um trot ikki var á arbeiðsmegi. Trot á arbeiðsmegi kann harumframt elva til lønartrýst, tá stórur eftirspurningur er eftir arbeiðsmegi og útboðið er avmarkað.

Ein háttur at økja um arbeiðsútboðið, er at avtaka fiskavirkisskipanina. Fiskavirkisskipanin er skeiklandi fyri arbeiðsmarknaðin, tí hon minkar um tilskundanina hjá arbeiðismegini at flyta seg til tey arbeiðsøki og tær vinnur, ið tørva arbeiðsmegi. Hetta er eisini galdandi fyri útlendsku arbeiðsmegina.

Ein annar háttur at økja um arbeiðsútboðið er at fáa útlendingar til Føroyar at arbeiða, og her hava myndugleikarnar millum annað sett Fast Track skipanina í verk. Tað er umráðandi, at útlendska arbeiðsmegin kemur til háproduktiv størv. Kappingin um útlendska arbeiðsmegina verður tó harðari í framtíðini, tí flestu lond í vesturheiminum hava somu avbjóðing sum Føroyar við aldurssamansetingini hjá búfjøldini.

Ein triði háttur at økja um arbeiðsútboðið er at hækka pensjónsaldurin, sum eisini betrar um fíggjarpolitiska haldførið.

Politiska skipanin hevur umrøtt ætlanir um at stytta arbeiðsvikuna, ið er eitt átak, sum sannlíkt minkar um arbeiðsútboðið. Hvussu ein stytting av arbeiðsvikuni ávirkar arbeiðsútboðið eigur at verða greinað nærri, áðrenn ein slík broyting verður framd.

Les heystfrágreiðingina hjá búskaparáðnum her.

september 9, 2024 0 comments

Politikkur

Stilla upp til eldraráðsvalið – vit hava brúk fyri tær

by Lagt út ÓML august 22, 2024

written by Lagt út ÓML

Í heyst skulu vit velja nýtt eldraráð í Tórshavnar kommunu. Høvuðsuppgávan hjá Eldraráðnum er at geva politikarunum góð ráð og syrgja fyri, at atlit altíð verða tikin fyri okkum eldru, tá ið avgerðir verða tiknar. Ert tú 60 ár ella eldri valdagin 11. oktober, og býrt tú í Tórshavnar kommunu, ert tú vælkomin at stilla upp.

Hevur tú hug at stilla upp og harvið gera tína hjálp og ávirkan galdandi, skalt tú fylla út valevnisfráboðanina, sum er viðfest niðanfyri. Skjalið fæst eisini í Snarskivuni í Havn.

Saman við fráboðanini skulu undirskriftir fylgja við frá fimm stillarum, sum somuleiðis mugu lúka treytirnar fyri valrætti til Eldraráðið.

Lat fráboðanina inn í seinasta lagi 12. september 2024 klokkan 16. Tú kanst annaðhvørt senda fráboðanina til torshavn@torshavn ella lata hana inn á Snarskivuni á Vaglinum 11 í Havn.

Stilla upp – vit hava brúk fyri tær!

Eldraráðið ráðgevur býráðnum í eldrapolitiskum spurningum
Eldraráðið er sett fyri eitt valskeið, ið er fýra ár
Eldraráðið hevur fimm limir og tríggjar varalimir
Tú mást vera 60 ár ella eldri fyri at stilla upp og atkvøða til eldraráðsvalið
Eldraráðið hevur skrivstovu í Tilhaldinum í Tórsgøtu

Valevnisfráboðan og stillaralisti til eldraráðsvalið 2024

august 22, 2024 0 comments

Politikkur Vinna & Samfelag

Íslendsk vitjan av ráðharra og handilssendinevnd

by Lagt út ÓML august 20, 2024

written by Lagt út ÓML

Høgni Hoydal, landsstýrismaður í uttanríkis- og vinnumálum, hevur í dag hitst við íslendska starvsfelaganum, Thórdís Kolbrún Gylfadóttir, uttanríkisráðharra, sum vitjar í Føroyum við eini íslendskari handilssendinevnd.

Sendinevndin er partur av føroyskt-íslendska handilskamarinum, sum varð sett á stovn í 2012 við tí endamáli at styrkja um samhandil og búskaparligt samstarv millum londini. Endamálið við vitjanini er at fáa innlit í føroysk viðurskifti, og í hesum sambandi eisini vitja føroysk virki og fyritøkur. Landsstýrismaðurin møtti sendinevndini og gav innlit í føroysk samfelagsviðurskifti og hvørji mál eru á politisku dagsskránni.

Landsstýrismaðurin og uttanríkisráðharrin høvdu síðani ein fund sínámillum um felags áhugamál, viðurskiftini millum londini og møguleikar at styrkja um samstarvið.

^{_{Kelda:uvmr.fo}}

august 20, 2024 0 comments

Politikkur

Vinnan skal ikki rinda fyri mistøkini hjá politisku skipanini

by Lagt út ÓML august 6, 2024

written by Lagt út ÓML

Politisk Útmelding frá Sjálvstýri

Dennis Holm, landsstýrimaður, sýnist at leggja størri dent á at herða antitrustreglurnar við at minka prosentpartin, sum hvør einstøk fyritøka kann eiga, heldur enn at taka ítøkilig stig fyri at forða misnýtslu av menningarkvotum.

Reiðaríini, sum hava bygt vinnuna upp, ætlar landsstýrismaðurin nú at revsa fyri feilir, sum politiska skipanin sjálv hevur gjørt við vitleysari lóggeving.

Sjálvstýri hevur greiða áskoðan um støðuna við menningarkvotunum og óhepnu avleiðingunum, sum tær nú vísa seg at hava.

Misnýtsla av menningarkvotum

Tað er nógv fyri at síggja, at ávísar fyritøkur hava fingið menningarkvotur fyri einki, men ikki hava gjørt nakað sum helst við tær verkætlanir, sum kvoturnar vóru ætlaðar til. Ístaðin hava hesar fyritøkur selt kvoturnar fyri tíggjutalsmilliónir. Hetta kann ikki góðtakast.

Órættvíst og oyðileggjandi fyri politiska álitið

At skipanin, sum skuldi skapa varandi menning kring landið, nú verður misnýtt av summum fyritøkum til persónligan vinning, er ikki bert órættvíst, men eisini oyðileggjandi fyri álitið á okkara politisku skipan.

Javnbjóðis kapping og rættvísi

Vit í Sjálvstýri hava altíð trúð upp á javnbjóðis kapping og rættvísi. At reiðarí, sum hava bygt vinnuna upp gjøgnum fleiri áratíggju, skulu revsast tí at menningarkvoturnar ikki riggja, er púra órímiligt.

Fyrilit og eftirmeting av skipanum

Tað er altíð neyðugt at meta eftirmeta, um galdandi skipanir hava fyri neyðini at strammast, men hetta má gerast við fyriliti til, at vit ikki leggja órímiligar forðingar fyri tey, sum hava tikið ábyrgd og bygt vinnuna upp.

Sjálvstýri mælir til, at:

Ein nágreinilig frágreiðing verður gjørd um allar menningarkvotur, fyri at finna út av, hvussu og hvørt tær hava verið nýttar til tað, tær vóru ætlaðar til.
Strammari reglur og treytir verða settar fyri sølu av menningarkvotum, har vit tryggja, at virðið av kvotum ikki enda í lummunum á nøkrum fáum hepnum.
Javnbjóðis og rættvís kapping verður tryggjað, uttan at reiðaríini, sum hava mist kvotur, verða revsað fyri feilir, sum politiska skipanin er atvoldin til.

Ábyrgd og menning av fiskivinnuni

Sjálvstýri vil arbeiða fyri, at okkara fiskiríkidømið verður nýtt til at menna og styrkja alt samfelag okkara, heldur enn at verða handlað fyri persónligan vinning. Vit krevja eina skipan har tað ikki stendur hvørjum landsstýrisfólki í fiskivinnumálum frítt at útluta kvotur sum tað passar teimum best. Og vit krevja rímiligar, støðugar og virðiligar treytir til okkara høvðusvinnur.

Sámal Petur í Grund
Formaður í Sjálvstýri

_{^{Kelda: Sjálvstýrið Rúna Sivertsen July 28, 2024 Politikkur}}

august 6, 2024 0 comments

Politikkur

Ólavsøkufrágreiðing løgmans 2024

by Lagt út ÓML august 2, 2024

written by Lagt út ÓML

Ólavsøkufrágreiðing løgmans 2024 kann lesast her.

Frágreiðingin er í trimum pørtum: Røða, ískoytispartur og løglisti.

^{_{kelda & mynd lms.fo}}

august 2, 2024 0 comments

Politikkur

Sambandsflokkurin við uppskoti um Nýtt Samband

by Lagt út ÓML august 2, 2024

written by Lagt út ÓML

Føroyar skulu vera eitt sjálvstýrandi land í ríkinum. Tað er høvuðsboðskapurin í einum nýggjum uppskoti, Nýtt Samband, ið leggur upp til eina nútímansgerð av ríkisfelagsskapinum.

At støðan í heiminum er broytt, so Føroyar verða alsamt sjónskari á geopolitiska heimskortinum, ger, at vit mugu taka størri ábyrgd av okkara uttanríkis-, trygdar- og verjupolitikki. Tað er neyðugt at laga seg til nútíðina og veruleikan, vit liva í.

Sambandsflokkurin kemur tí við einum uppskoti um, hvussu vit kunnu dagføra og nútímansgera ríkisfelagsskapin, so vit fáa røttu og hóskandi karmarnar at arbeiða undir. Uppskotið, ið nevnist

Nýtt Samband, verður lagt fram á tíðindafundi mikudagin 31. juli.

Heimastýrislógin hevur í meira enn 75 ár verið støði undir menningini av sterka og sjálvbjargna føroyska vælferðarsamfelagnum. Hon hevur tænt okkum væl, men nú er tørvur á at byggja víðari. Tað vil Sambandsflokkurin gera við eini nýggjari sjálvstýrislóg, sum er lagað eftir nútíðini og kann taka okkum inn í framtíðina.

Nýtt Samband snýr seg um at dagføra og nútímansgera lógarkarmarnar um ríkisfelagsskapin við eini lóg, ið byggir víðari á bæði heimastýrislógina og uttanríkispolitisku heimildarlógina.

Vilja ganga undan

Sjálvstýrislógin skal vera karmur um okkara egna politikk, men eisini um okkara leiklut og íkast til samlaða politikkin hjá danska ríkinum. Sambandsflokkurin heldur, at í tøttum og gagnligum samstarvi ber til at finna ein nýggjan leist fyri Føroyar sum eitt sjálvstýrandi land í ríkinum.

Ein av grundsúlunum undir Sambandsflokkinum hevur síðan stovnan verið ríkisfelagsskapurin. Flokkurin hevur verið partur av fleiri nýskipanum, sum hava birt undir og verið grundarlag undir einum frælsum, ríkum og demokratiskum Føroyum. Tí vilja vit enn sum áður ganga undan, nú brúk er fyri at endurskoða lógarverkið og politikkin í ríkisfelagsskapinum.

Ríkisfelagsskapurin hevur verið besta støðið undir menningini av føroyska samfelagnum. Hann skal eisini frameftir vera yvirskipaði karmurin, samstundis sum nýggja sjálvstýrislógin skal geva Føroyum alsamt størri rásarúm og víðkaðar karmar at virka undir.

Við hesum vil Sambandsflokkurin bjóða til tíðindafund í Norðurstovu í Norðurlandahúsinum, mikudagin 31. juli klokkan 10, har vit fara at leggja fram okkara boð uppá eina nýskipan av ríkisfelagsskapinum.

Sambandsflokkurin

Les meira frá samband her

august 2, 2024 0 comments

Politikkur

Landskassin 426 milliónir í halli í fjør

by Lagt út ÓML juli 25, 2024

written by Lagt út ÓML

Landsroknskapurin fyri 2023 er komin hetta skrivar kvf.fo 17 juli 2024. Vit fara at skriva um hetta seinri.

Frá ætlan um yvirskot til stórt hall. Meðan tað er framgong á mestsum øllum økjum í samfelagnum, so hevur landskassin strukturelt hall.

Fíggjarlógin 2024

Eisini hall í 2024 – 29.09.2023 skrivar Fíggjarmálaráðið soleiðis:

Uppskotið til fíggjarlóg fyri 2024 vísir eitt hall á 64 mió. krónur. Føroyski búskapurin er væl fyri, men átøk eru neyðug fyri at tálma útreiðsluvøkstrinum og økja inntøkurnar.

Landsstýriskvinnan í fíggjarmálum, Ruth Vang, hevur í dag lagt uppskot fyri Løgtingið um løgtingsfíggjarlóg fyri 2024.

Uppskotið til fíggjarlóg vísir, at roknast kann við 64 mió. kr. í halli komandi ár. Metingin í játtanarkørmunum í vár var annars 60 mió. kr. í avlopi. Størstu orsakirnar til hallið eru lægri inntøkur frá tøkugjaldi enn mett, og at nógvar løguverkætlanir eru í gongd.

Samlaðu inntøkurnar frá skatti og avgjøldum næsta ár eru mettar til 7.221 mió. kr., og útreiðslumetingin er 7.285 mió. kr. Av hesum eru rakstrarútreiðslurnar 6.553 mió. krónur, og løgur og løgukendar útreiðslur eru 732 mió. kr.

Búskapurin er væl fyri

Búskaparvøksturin, sum seinastu árini hevur verið óvanliga høgur, væntast at hæsa av næstu 1-2 árini. Hetta er orsakað av teimum rembingum, sum hava verið av russisku innrásini í Ukraina, og sum hava havt við sær prísvøkstur og rentuhækkingar.

Fíggjarmálaráðið metir tó, at føroyski búskapurin er væl fyri at handfara eitt tíðarskeið við lægri búskaparvøkstri og møguligum halli. Arbeiðsloysið er lágt, arbeiðsmarknaðurin er væl fyri, og væntandi hækkar BTÚ 4-5% í 2023 og 2024. Harafturat eru almenni og privati geirin ikki skuldarbundnir.

Størsta avbjóðingin í almenna búskapinum er vantandi haldførið, sum millum annað kemur av, at lutfallið millum arbeiðsstyrki og tal av eldri minkar. Skal tað almenna hava sama tænastustig frameftir, eru átøk bráðneyðug, sum kunnu betra javnvágina millum almennar inntøkur og útreiðslur.

Átøk

Landsstýrið setir tí fleiri átøk í verk. Eitt nú verður raksturin tillagaður við 30 mió. kr., sum svarar til 1% av lønarútreiðslunum. Egingjaldið fyri heilivág hækkar, og arbeiðsgevarar skulu rinda ein størri part av sjúkradøgunum hjá starvsfólkunum. Tilsamans verða átøk framd fyri umleið 70 mió. kr. Aftrat hesum arbeiðir landsstýrið víðari við ætlanini at hækka pensjónsaldurin og fer eisini at hyggja nærri at skipanini við rentustuðli.

Av raðfestingum fyri 2024 kunnu nevnast, at KT-skipanir í sambandi við føroysku skattaskipanina skulu nútíðargerast, Kalsoyarferja verður fyrireikað, lønarlyft til starvsfólk á umsorganarøkinum, størri játtan til fólkaskúla og heilsuverk, ríkisveitingin lækkar, og ein føroysk náttúrufyrisiting verður stovnað.

“Vit hava í samgonguskjalinum sett okkum fyri at fáa ein haldføran almennan búskap. Eg fari at gera alt fyri, at vit fáa framt neyðugu nýskipanirnar og eitt fíggjarpolitiskt regluverk, sum skal betra haldførið komandi árini. Soleiðis tryggja vit, at komandi ættarlið ikki fáa rokningina fyri vantandi stýring nú.”

Leinkjur:

Uppskot til løgtingsfíggjarlóg fyri 2024

Búskaparfrágreiðing II

Framløga

^{_{Kelda & mynd inni á grein: Fíggjarmálaráðið 29.09.2023 · Høvuðsmynd 24.fo}}

juli 25, 2024 0 comments

Fólk og Samfelag Politikkur

EIN NEYVUR BÝLISSTUÐUL ER BÆÐI RÆTTVÍSUR OG SKILAGÓÐUR

by Lagt út ÓML juli 17, 2024

written by Lagt út ÓML

Tann størsta einstaka avbjóðingin í okkara samfelag í løtuni er, at tað er sera trupult hjá nógvum at fáa tak yvir høvdið.
Trupulleikin kann býtast í fleiri partar. Fólkatalið er í nógv ár vaksið meira enn talið av tøkum búeindum, byggikostnaðir eru farnir nógv upp, rentan er hækkað munandi og vit hava nakrar samfelagsstrukturar sum leggja upp til, at fólk skulu eiga tað, sum tey búgva í. Rentustuðul er til dømis ein av hesum skipanum.

^{Hetta skriva: Hervør Pálsdóttir, forkvinna í Rættarnevndini, Eirikur í Jákupsstovu, limur í Fíggjarnevndini}

Hetta gevur nógvar óhepnar støður.

Miðlar hava til dømis seinasta árið havt ítøkilig dømi um fólk, sum eru flutt av landinum, tí tað er ov trupult at seta búgv í Føroyum.
Tað verður eisini gjørt greitt, at brúkarar hjá Almannaverkinum ikki hava ráð og møguliga heldur ikki vilja flyta inn í íbúðir, sum Bústaðir hava bygt til endamálið, tí hesar eru dýrari at leiga enn onkrar verandi privatar íbúðir.

Tað er neyðugt at hyggja at nógvum viðurskiftum í hesum sambandi, herímillum hvørja uppgávu Bústaðir skulu røkja, hvussu mann kann byggja smartari og hvørjar formar fyri bygging mann skal brúka.

Men hyggja vit at, hvørji veruliga eru sperd í Føroyum í dag, so er hetta í stóran mun fólk, ið búgva til leigu ella ikki eingong eru blivin partur av leigumarknaðinum, men búgva inni hjá familju ella vinum. Og skulu vit gera nakað, sum veruliga ger mun hjá hesum bólkum, so er býlisstuðul heilt vist ein máti, sum kann gera stóran mun.

KEND SKIPAN ÚR GRANNALONDUM

Skipanir við býlisstuðli hava virkað í okkara grannalondum í heilt nógv ár. Við einari skjótari leiting sæst hetta: Í Grønlandi hava skipanir við býlisstuðli verið síðan mitt í 1980unum, og í Íslandi kom skipanin umleið samstundis. Danmark hevur havt skipanir við býlisstuðli síðan 1966. Noreg byrjaði í smáum í 1947, men bygdi skipanina munandi út í 1973. Í Svøríki síðan 1933, men við umleið verandi skipan síðan 1977. Í Finnlandi byrjaði skipanin í 1969, men bygt hevur verið uppá langt inn í hesa øldina.

Øll hesi lond hava sett skipanirnar í verk við tankanum um, at tað eru fólk, sum kunnu fáa eitt munandi betri lív og geva eitt gott íkast til samfelagið bæði fíggjarliga og á annan hátt, um tey hava møguleika fyri at hava tak yvir høvdið.

Allar skipanirnar hava sínar fyrimunir og vansar. Onkur skipan er einfalt sett saman, meðan onkur onnur hevur størri fokus á, at hvør króna skal fara í rætt stað. Ongastaðni riggar skipanin so illa, at hon er sett úr gildi aftur, og við øllum teimum royndunum, sum eru úr hesum samfeløgunum, sum líkjast okkara rættiliga nógv, eigur at vera gjørligt at seta eina skipan í gongd, sum rakar nøkurlunda rætt beinanvegin.

KANN SETAST RÆTT SAMAN

Ein skipan við býlisstuðli hevur flestu somu veikleikar sum flestu aðrar stuðulsskipanir. Tað mest vanliga er, at stuðulin ikki endar hjá teimum, sum hava tørv á honum, men hjá teimum, sum selja stuðlaðu vøruna. Fáa øll, sum búgva til leigu ein stuðul, so er til dømis sera sannlíkt, at allir leiguprísir fara upp, og stuðulin endar tá hjá útleigarunum.

Tí hevur tað avgerandi týdning, at ein skipan við býlisstuðli verður sett rætt saman. Tað merkir til dømis, at mann skal gera heilt greitt, hvørjar treytir eru fyri at fáa stuðulin, og at skipanin í mest møguligan mun bert verður sett í verk hjá teimum, sum hava tørv á stuðlinum. Hetta kann til dømis vera gjørt við ítøkiligum treytum um inntøkur, ognir, samanseting av húsarhaldi við tali av børnum og so framvegis og hvussu nógv pláss verður mett neyðugt til eitt slíkt húski. Hetta kann hava við sær, at fólk ikki við stuðli fáa atgongd til sítt dreymaheim, men skipanin er heldur ikki ætlað til tað. Hon er ætlað til at hjálpa teimum, sum eru í einari sperdari støðu.

LÍTIÐ GERST UTTAN TAK YVIR HØVDIÐ

Tað er onki at ivast í, at støðan hjá teimum ringast sperdu í okkara samfelag alla tíðina hevur staðið sera ovarliga á breddanum hjá hesari samgonguni. Til dømis vóru hjálparpakkar ímóti inflatión settir í gildi beinanvegin samgongan kom til, samstundis sum láglønarbólkar hava fingið lønarlyft, meðan miðallønir og minni hava fingið ein skattalætta. Hetta eru átøk, sum hava verið neyðug at fremja, men tað sær ikki út til at raka nóg neyvt.

Ruth Vang, landsstýriskvinna í fíggjarmálum, hevur lagt upp til at hyggja nærri at hesum skipanum, so tær raka betri, og hevur positivt nevnt býlisstuðulin sum eitt amboð sum væl kann brúkast. Vit eru púra samd í hesum, tí býlisstuðulin hevur tann stóra fyrimunin, at tað kunnu vera greiðar treytir við hvør fær hann og stuðulin fer heilt greitt til at tryggja tak yvir høvdið.

Tí er okkara vón, at hetta málið verður viðgjørt nærri í politisku skipanini í nærmastu framtíð, so vit kunnu seta eina slíka skipan rætt saman – ikki fyri at hjálpa øllum, men fyri at hjálpa teimum, sum hava tørv á hjálp.

juli 17, 2024 0 comments

Fólk og Samfelag Politikkur

Løgmaður sent Keir Starmer lukkuynski

by Lagt út ÓML juli 9, 2024

written by Lagt út ÓML

Aksel V. Johannesen løgmaður hevur í dag 8 juli, vegna Føroya fólk og landsstýrið, sent nývalda bretska forsætisráðharranum, Keir Starmer, lukkuynski.

Í brævinum sigur løgmaður millum annað, at Føroyar virðismeta góða sambandið við Bretland, og at økt samstarv millum londini kann vera við til at styrkja um støðufesti og framburð í Norðuratlantshavi.

Brævið frá løgmanni kann lesast her.

^{_{Kelda & mynd: lms.fo}}

juli 9, 2024 0 comments

Newer Posts

Older Posts