Home Útvaldar greinar

Útvaldar greinar

Bóndin spurdi meg: Hví skal landkrabbi við skiparapappírum vita betri enn Steingrund? Eg svaraði: Hanus er eisini landkrabbi við skiparapappírum. Hjá honum er alt tvílembur og hjá tær lembur 0,9. So letur í bóndanum: Tað er eisini munur á, hvør hevur betri ráð at keypa kraftfóður!

Tilvildarlig savnsmynd 24.fo

Føðin hevur alt at siga. Bæði á sjógvi og landi.

Fyri at skilja, fiskimenn og fiskifrøðingar, er neyðugt at vita hvussu teir hugsa og kenna tey modell nýtt verða. Vit fara nú at eftirkanna model hjá fiskifrøðini og vísa á, hví tey taka feil.   

Lesarin veit, at einki í náttúruni er statist og ongin sannleiki er uttan undantøk.

Støðufastur í Føroyum, ikki í Barentshavinum og undir íslandi

Í Íslandi og Barentshavinum svimur toskur fleiri 100 fjóðringar, aftaná lodnu, í stórum torvum.

Á landgrunninum er toskur støðufastur. Besta føði er nebbasild, sum gravar seg niður á botni. Tí verða fáir toskar á sera nógvum ymiskum plássum. Veiða er í mun til nøgd av fiski á einum stað.

Veiðan er fleiri 100% størri í Barentshavinum og Íslandi, enn undir Føroyum, pr. troltíma ella pr. húk. Samanbering av føroyskum skipum á nær og fjarleiðum gevur lítla meining.

Fyrr fiskaðu vit umleið 2,5 ferðir so nógvan fisk bestu ár, sum tey vánaligastu. Síðan tá hava vit friða gýtingarleiðir og nógvar av frægastu fiskileiðum, tey tíðarskeið, rokna verður við, at fiskur fæst.

Torva og mið

Ein torva, í hesum høpi, er fleiri fiskar á sama stað. Eitt Mið skal skiljast sum fiskimið og er eitt stað har toskur samlast í lítlum ella stórum torvum.

Eitt mið er ávíst stað á botni. Tað eru nógv mið, (fleiri 1000 um vit vilja) har toskur heldur til. Nøkur mið rúma væl meira fisk enn onnur. Tó er sera ójavnt hvussu nógvur fiskur er á einstøkum miði. Tað broytist frá ári til annað. Ongin árstíð er eins. Eingin máni er eins. Ongin dagur er eins. Ongin tíð á degnum er eins.

At finna fisk er tí onkur vísund. Men tað kann ikki setast upp í formil. Kanska er tað okkurt slag av sannlíki. Onki samsvar er millum dugnaskap í skúla og evnir at finna fisk. Øll hava ikki eins góð evnir at finna fisk.

Greinin er í fleiri pørtum, tí ofta er lættari at lesa stuttan lestur. Næsti partur er líknandi hesum. Triðji partur verður beinleiðis viðgerð av modelli hjá ICES og hví tað er skeivt.

Eivind Jacobsen

Granskari

Strendur

Tá vit goyma fiskin í sjónum! 2. Partur

Í hesum parti um botnfisk á landgrunninum, er eitt sindur um skip, manning og virkir. Tað er ikki lívfrøði, men ynskja vit at fiska, so má tað loysa seg at fiska.

Stødd á skipi og manningartal

Stødd á skipi skal verða í mun til veður og fiskileið. Samstundis skulu veiðuevni og avreiðingarvirði verða samsvarandi hýrukrøvum, íløgukostnaði og rakstarútreiðslum.

Sjálvdan ella ongantíð eru hesar fortreytir loknar, tá skip eru bygd, til at veiða á landgrunninum.

Manningartal er í mun til arbeiðsbyrðu og allir sjómenn eru provitiónsløntir. Er hýran lág liggja skip. Hýruprosent er ofta 30-45% av avreiðingarvirðinum.

Vit eiga nógv og góð hagtøl. Vit vita tí hvat avreiðingarvirði er. Vit vita hvørja skuld skip megna at forrenta. Vit vita, hvat hýran í minsta lagið skal verða, fyri at manna skip.

Vanligt var, at hýran var brúkulig, sjálvt um reiðarí ikki megnaðu sínar fíggjarligu skyldur. Í 1964 byrjaðu vit at flyta skip av fjarleiðum til nærleiðir og aftaná 1977,  áttu vit skip, sum høvdu mist rættindi á fjarleiðum. Stundingsskipan til manning og reiðarí komu og fóru.

Forboð fyri avreiðingum uttanlanda og lógarásettan prís, útroknaður eftir tí virkið á landi hevði ráð at gjalda, høvdu vit eisini. Hetta tí at flakavirkir blivu bygd, fyri at útvega fólki arbeiði.

Tey skip, sum nú troyta føroyagrunnin, eru tó bygd til endamálið.

Fyrr áttu vit útrokningar fyri virðisøking. Tær eiga vit ikki í dag. Tí ber illa til at umrøða hetta og tey sum siga, at onki hevur virði meira enn annað, hava lætt spæl og fiskivinnan tilsvarandi truplt við at greiða frá sínum rætti at halda áfram, heldur enn at stongja, eins og tølini geva ábendingar um.

Eiga vit ovmikið av pengum, ber til at byggja skip, sum ikki fiska fyri rentur og avdráttir. Eisini ber til at hava flakavirkir, um virkið avgerð avreiðingarprísin. Men hýran skal samsvara krøvunum. Annars liggja skipini.

Nú verður tosa um skip, sum skulu frysta umborð og fiska 350 dagar um árið . Her tosa vit bæði um frystitrolarar og stór frystilínuskip. Tað økir manningartalið og harvið krøvini til avreiðingarvirði. Trupult er at síggja, at avreiðingarvirðið pr. Skip økist samsvarandi øktum manningartali.

Slík skip krevja dupulta manning og hýran ringastu árini skal verða 0,5 mió., sum er tað sama sum 1 millión sambært hagstovuni, og bestu árini dupult av hesum. Tað krevur at avreiðingarvirði ringastu árini er 50 mió. Tað er ikki sannlíkt at tað letur seg gera.

Veiðan økist ei heldur, av at tosa um kvotur. Avreiðingarvirði av kvotum, nyttar onki, um skip ikki megna at fiska kvotuna. Neyðugt er at taka atlit til at veiða pr. Dag á føroyagrunninum er væl lægri enn undir Íslandi og í Barentshavinum. Skip og bátar skulu harumframt hava stødd eftir veðrinum.

Vit eiga 40 ár og meira av góðum hagtølum. Tí ber til at leggja neyvar ætlanir. Hetta hevur tídning í fiskifrøði, tí hetta avgerð, hvussu vit best røkja fiskastovnarnar.

Í næsta parti umrøða vit mun millum trol og húk.

Eivind Jacobsen

Granskari

Tá vit goyma fiskin í sjónum! 3. partur

Munur á húki og troli

Á landgrunninum hava vit roynt eftir toski við snøri, línu, snellu, troli og gørnum. Snøri verður í dag ikki brúkt vinnuliga. Snella verður næstan ikki brúkt. Flestu garnaleiðir eru stongdar og gørn verða tí ikki brúkt. Trol verður brúkt, men frægastu leiðir eru stongdar og tí er troling eftir toski rættuliga avmarka. Lína er avmarka, men ikki eins nógv og trol. Stórur partur av toski verður í dag veiddur við húki.

Tað eru ávísir rættuliga stórir munur á línu- og trolveiðu. Teir hava stóran tídning fyri fiskifrøði.

Tá toskur stendur tættur ber til at fiska stórar nøgdir við troli uppá stutta tíð. Tað er ikki óvanligt, við troli, at fáa sera nógv í 1-2 dagar og undir miðal restina av túrinum og allíkavæl gera ein góðan túr.

Toskur, sum fær nógv at eta, tekur ikki húk. Í 1995 sóu vit hetta sama og aftur í 2017. Tað prógvaðu teir við visindaligum trolroyndum umleið 1970, tá eiðismenn søgdu at onki fekst við húki. Enntá upplýstu teir, í notati frá royndunum, at hetta var gomul vitan. Á sumri etur toskur aðra føði og tekur ikki agn.

Trol fiskar tosk sum er svangur, men har svangur toskur vanliga heldur til, er so langt millum toskarnar, at tað ikki loysir seg at trola.

Lína fiskar í stóran mun tosk, sum er svangur. Vísandilig grein er um hetta. Tað kann eisini prógvast, við hagtølum, at úrtøkan av línufiski er lægri enn av trolfiski. Besta veiðan nakrantíð, við línu var í 2019. Fyri 182 árum síðan, í 1842, var nakað sum minnir um. Í 1985, 1997 og 2003 var veiðan sera góð við húki, men ikki nær námind av 2019.

Orsøk er at halda, at vanliga eru 10-30% av samlaða toskastovninum svangur. Tað merkir, við ávísari óvissu, at trol kann veiða 70-90% og lína kann veiða 10-30%  av toskastovninum. Hetta út frá fyribils útrokningum av norskum data og útrokningum av data frá Havstovuni, eg havi gjørt saman við øðrum.

Bæði trol og lína fáa mest, tá toskastovnurin er stórur. 10% svangur toskur av 100.000 tonsum er dupult so nógv sum 25% av 20.000 tonsum. Tó fær trol tosk 1-2 ár fyrr enn lína.

Trol fiskar á leið 50% av tí sum er fyri, vísa onkrar royndir. Av og á eru torvur so stórar, at til ber at fiska í fleiri dagar á somu leið. Lína fiskar næstan alt, sum er fyri og tí kann sama mið, bara troytast 2-4 ferðir hvønn mána. Lína má flyta næstu setu, sjálvt um nógvur fiskur er. Kanska ½ fjóðring. Tá lítið er at fáa, geva fleiri húkar somu nøgd sum færri húkar. Lína setur 30-150 stampar pr. dag, alt eftir stødd á skipi/báti. Tað er ójavnt hvussu nógv er á hvørjum stampi og veiða verður oftast útrokna sum miðal pr. stamp.

Út frá hesum eru ábendingar um, at veiða vit meira við troli, fær línan eisini meira. Hetta bleiv eisini sagt av vísindini fyri meira enn 50 árum síðan. Stórsta nøgdin veidd nakað ár við húki er gott 20.000 tons við øgiliga nógvum skipum og bátum. Tað er í mesta lagi 60% av samlaðu toskaveiðuni. Tá vit fiskaðu 40.000 tons í 30 unum, var næstan alt veitt við troli og tað manglaði ongantíð fiskur. Báðu megin 1960 var nakað tað sama, tó at tá var royndin við húki væl størri enn í 30unum.

Vit hyggja eftir fortreytunum og samanbera tær við tað nevnt er í 1-3 parti. Tey modell Havfrøðin brúkar, samsvara illa við fiskiveiðu. Við øðrum orðum, so eru sera greiðar ábendingar um at modellini eru skeiv.

Í næsta parti viðgerða vit modell ICES og Havstovan brúka.

Eivind Jacobsen

Granskari

Tá vit goyma fiskin í sjónum! 4. Partur

Niðurstøða

Niðurstøðan er, at fortreytirnar fyri modellinum hjá ICES og Havstovuni ikki samsvara við veruleikan. Tí verður ráðgeving við støði í modellinum skeiv.

Hvør einasti fiskur vit goyma í sjónum doyr og ongin verður fiskaður seinni.

Ávísast kann, at ráðgevingin viðførur, at toskastovnurin minkar, men tað koma vit til eina aðru ferð.

Í stuttum kunnu vit siga, at modelli als ikki samsvarar við veruleikan.

Modell hjá Havstovuni og ICES

Model nýtt verður í fiskifrøði er einfalt og gamalt. Veiddur fiskur verður taldur og aldursgreinaður. Rokna verður við at 20% doyr árliga av náttúrligum orsøkum, írokna at verða etin av øðrum fiski. Stovnsstødd í ár er: Stovnsstødd árið frammanundan pluss tilgongd av 2 ára gomlum minus náttúrligur deyði og minus veiða.

Vit fara at hyggja nærri eftir hesum modelli. Modelli er einfalt. Men samstundis gongur modelli út frá ymiskum fortreytum. Til ber at ávisa umleið 10 fortreytir, sum skulu verða rættar, fyri at modelli skal verða rætt. Hesar fortreytir eru als ikki dokumenteraðar í modellinum. Vísindin gongur bara út frá at tær eru rættar. Ivasamt er, um vísindin yvirhøvur er greið yvir, at allar hesar fortreytir eru til.

Vit umrøða 4 av hesum.

1.       Náttúrligur deyði er 20%

2.       Toskur veksur meira enn 25% árliga (100%-20%+25%=100%)

3.       Fiskur vit goyma í sjónum verður veiddur

4.       Veiðan pr. húk ella troltíma økist, samsvarandi nøgd vit goyma í sjónum

Náttúrligur deyði og árligur vøkstur

Model roknar við, at fiskur vit ikki fiska í ár, kunnu vit veiða komandi árini. Lat okkum taka støði í 20% minking í fiskidøgum. Vit hava síðan 1996 minka dagatali í fleiri umførum.

Fortreytin fyri hesum er, at 20% doyggja náttúrligan deyða og toskur veksur meira enn 25%. Útrokning er, sum vísur, at í miðal liggur vøksturin um 25%. Útrokningin er gjørd út frá veruligum tølum. Vísindin brúkar okkurt slag av miðal tølum, sum eru øgiliga langt frá veruleikanum.

Eldru árgangirnir veksa minst og yngstu skjótast. 20% niðurskurður í døgum, viðførur at vit goyma allar aldursbólkar. Tá vísur útrokningin at úrslitið verður negativt. At stongja leiðir har 2-3 ára gamal fiskur er, gevur umleið 25% og tað er sama úrslit, sum onki at gera.

Modelli brúkar altíð 20% sum náttúrligan deyða. Vit vita, at náttúrligur deyði broytist frá ár til ár. Mínar útrokningar, gjørdar við hjálp frá øðrum, vísa at náttúrligur deyði er millum 10% og 30%. Stórst tá lítið er av føði og minst tá nógv føði er.

Vit vita, at goyma vit fisk i sjónum, veksur náttúrligi deyðin í prosentum, umframt at fiskurin veksur seinni enn annars.

Fortreytin, at náttúrligur deyði er 20% er ikki røtt. Fortreytin at toskur skal vaksa minst 25% er heldur ikki lokin, tá vit goyma fiskin í sjónum.

100% av goymda fiskinum doyr

Modelli gongur út frá, at fiskur goymdur í sjónum verður veiddur komandi árini. Umframt tann fisk, vit annars høvdu fiska.

Í fyrsta parti vísti eg á, at veiða pr. stamp, troltíma v.m. er eftir hvussu nógv føði er á hvørjum miði. Tað merkir, at tal av fiski í sjónum ikki ávirkar veiðuna pr. húk ella troltíma. At vit velja at goyma tosk til komandi ár, broytir ikki nøgdina av føði í sjónum.

Teir toskar vit goyma, verða tí noyddir at leita sær føði aðrastaðni. Toskurin breiður seg yvir størri areal á botni. Hetta eru samstundis tey vánaligastu miðini. Hann fer har vit ikki fiska, tí tað loysir seg ikki at fiska, tí tað verður so langt millum toskarnar.

Skuldi tað hent, at teir troka seg framat á onkrum miði, har fult er frammanundan verður úrslitið, minni føði í part. Tá verður størri partur av samlaðu føðini spillorka og minni partur flak. Umframt veksur náttúrligur deyði. Úrslitið verður tá færri tons avreidd. Eisini færri enn nevnt omanfyri.

Í vísindaligari grein, er prógva, at tá stórir árgangir eru, so flytur toskurin 1 ár fyrr út á djúpan sjógv.

Ti er galdandi, at veiða pr. tíma ella pr. húk verður óbroytt, hóast vit goyma fisk í sjónum og stovnurin veksur.

Tann fiskur vit goyma, kann ikki fiskast, við verðandi skipum. Skulu vit fiska hendan tosk, noyðast vit at økja tal av brúktum døgum. Av ti at hesin fiskur setur búgv á vánaligum miðum, loysir tað seg ikki at fiska hann og tí verður hann ikki fiskaður.

Vit hava í fleiri umførum minka tal av brúktum døgum. Tí kunnu vit spyrja, hvar er fiskurin? Avreiddur er hann ikki.

Tí er galdandi, at hvør einasti fiskur vit goyma í sjónum doyr.

Fortreytin (3) at fiskur vit goyma í sjónum verður veiddur í framtiðini er ein ódokumentera fortreyt. Tað kann dokumenterast, at hendan fortreyt ikki er lokin. Fortreytin (4) at veiða pr. húk er í mun til stovnstødd er ikki dokumentera, meðan tað mótsætta er dokumentera í vísindaligari grein um húkaveiðu fyri umleið 15 árum síðan. Somuleiðis vísa yvirlitstrolingar hjá Havstovuni, at tað ikki er samsvar millum stovnsstødd og veiðu. Trolveiða prógvar eisini, at samsvar ikki er millum stovnsstødd og veiðu.

Tað prógvar samstudis, at tað er føðin sum avgerð veiðuna og ikki stovnsstøddin og tað er ein øgilga týdningarmikil munur.

Stórur fiskur goymdur í sjónum

Hagtøl vísa, at vit fiska mest av smáum fiski. Stórur fiskur hevur 20-40% hægri prís enn smærri fiskur.

Orsøkin til at teir sum fiska, fiska smærri heldur enn størri tosk má verða, at veiða av stórum fiski er minst 20-40% minni í vekt pr. húk/troltíma.

Tað eru nógvir óbrúktir dagar. Tí má verða galdandi, at tað als ikki loysir seg at troyta tær leiðir, har stórur toskur er. Loysti tað seg, tó ikki eins væl sum at veiða smærri fisk, var tal av óbrúktum døgum lægri enn tað er í dag. Tey ár, nógv er at fáa, fer hvør fjøl á flot og tá eru næstan ongir óbrúktir dagar.

Tað viðførur, at goyma vit fisk til hann blívur eldri, so verður hann als ikki veiddur. Sum dømi kunnu vit nevna, at 7 ára gamlan fisk veiða vit í stórum nøgdum, tey fáu ár hann nærkast landi. Fyrr veiddu vit stóran gýtingarfisk, men tær leiðir eru í dag stongdar.

Fortreytin (3) at vit kunnu veiða fisk vit goyma í sjónum er tí ikki lokin.

Sum nevnt eru á leið 10 ymiskar fortreytir, fyri modellinum hjá Havstovuni. Her eru 4 viðgjørdar. Í prinsippinum líkjast hinar hesum. Tilfar er til allar 10 fortreytirnar. Men tað er jú bara meira av tí sama.

Hetta er ovmikið til at prógva at Havfrøðin er orsøkin til at toskastovnurin er illa fyri.

Hetta prógvar at Havfrøðin kostar føroyska samfelagnum 1 milliard í útflutningsvirði hvørt einasta ár.

Landsstýrið ætlar at brúka sama model til uppsjóvarfisk. Tað kann prógvast at úrslitið verður tað sama, sum við botnfiski. Minni fiskur og 1 millard lægri avreiðingarvirði.

Vildi meint, nú kreppa er í durinum, átti fólk at skilt, at hetta er munurin millum at Føroyar fara á húsagang og at vit sleppa nøkurlunda snikkaleys.

Eivind Jacobsen

Granskari

0 comments
0 FacebookTwitterPinterestEmail

Spurningurin er um peningastovnarnir hava tikið eina sera skeiva avger, tá teir valdu at menna nýggjan netbanka saman við donskum veitarum og peningastovnum. Aftur í dag sita fólk á skrivstovum og fáa ikki arbeitt tí aftur er ólag á danska netabankanum.

Í roknskapinum hjá fleiri peningastovnum stóð gjøgnum fleiri ár, at ársúrslitið var ikki so gott orsaka av stórum KT íløgum. Út frá hesum kunnu vit skjótt gera eina meting sum sigur at sannlíkt er at peningastovnarnir hava brúkt eina 500 milliónir krónur til hetta prosjekt. Flest øll sum fylgja við vita, at Danmark er um at verða heimsmeistari í vánaligum og kollsigldum stórum almennum KT verkætlanum – skatt – politi – ejendomsvurdering v.m. .   Hví ikki brúka føroyska vitan. Vit hava hópin av KT fólkum sum sita í Føroyum og arbeiða fyri útlendskar veitarar. Hvar er Elektron í øllum hesum. Hugsa tær um vit í Føroyum søgdu at vit menna nýggjan KT platform í Føroyum og nýta 300 mió. kr í Føroyum til prosjektið og keypa danskar tænastur sertænastur fyri 200 mió. Kr.  So vildi hetta verið munandi íkast til Føroyska samfelagið og landskassan.

Tá peningastovnur bjóðaði til fund um nýggja netabnakan

Jú fólk byrjaði at koma til kunningarfundin og tað sást at bankafólkini vóru stolt tí uppmøtingin sá út til at verða góð, hetta vóru bókhaldarar, grannskoðarar og fíggjarleiðara v.m. fólk sum til dagliga halda skil á at lønir verða fluttar og rokningar goldnar. Men nú gjørdist klokkan 14.00 og fólk blivu við at koma og bankafólkini vóru nú noydd at renna og finna fleiri stólar, nú sæst á andlitsbrotinum at her ruggaði ikki alt rætt og blivu tey meira “strøm” í andlitinum, nú kundi tey so smátt byrja framløgurnar og skjótt merktist av øllum hvøssu spurningum, at hetta var ikki ein netbanki ið var búgvin at rulla út á marknaðin.

I dag eru munandi tillagingar gjørdar og virkar hann nokk sum hann skal. Men tú kanst ikki skriva ein tekst sum er longri enn 30 bókstavir tá tú skal skriva eina viðmerking um flytingina. Hetta virkar sera tápuligt og danskt. Eftir stendur spurningurin hví mentu vit ikki okkara egnu skipan, ella saman við Noreg ella øðrum londum sum hava góðar loysnir at vísa á. Hvar er Elektron í øllum hesum. Vit í Føroyum hava víst at vit duga, vit høvdu ein fínan netbanka og vit mentu heimsins bestu KT skattaskipan. Kanska netbankin virkar aftur nú so eg kann fara til arbeiðis og flyta rokningar og gera lønir. Tað sita kanska eini 500 fólk og bíða eftir at danski netbankin í Føroyum fer at virka aftur.

Havandi í huga at landið eigur stóran ognarlut í einum peningastovni, er eisini undrunarvert at teirra nevndarumboð ikki hava strongt á at roynt at fingið eina føroyska loysn. Tað fæst nokk nógv KT í Føroyum fyri einar 500.000.000 kr.  

Óli M. Lassen, reiðari og stjóri á 24.fo

0 comments
0 FacebookTwitterPinterestEmail
Hetta skrivar Óli M. Lassen býráðslimur í Klaksvík og stjóri á 24FO.NEWS

Klaksvíkar kommuna sigur í tíðindaskrivið 23-09-2024 millum annað soleiðis :

“Klaksvíkar kommuna rakt av netálopi

“Um vikuskiftið varð Klaksvíkar kommuna rakt av netálopi. Starvsfólk hjá kommununi arbeiða í løtuni saman við avvarðandi myndugleikum fyri at finna útav, júst hvat er hent, og hvør avleiðingin er.

Ítøkiliga merkir hetta, at fleiri av telduskipanunum eru óvirknar í løtuni. Hetta er ein trupulleiki, sum í stóran mun rakar fyrisitingina hjá Klaksvíkar kommunu og Norðoya Bú- og Heimatænastu.”

Á tíðindafundi 3 oktobur sigur borgarstjórin soleiðis:

“Vit kunnu vátta, at ein avtala er gjørd við teldusníkarnar, soleiðis, at Klaksvíkar kommuna nú hevur fingið atgongd aftur til allar dáturnar, og eru tær goymdar á tryggum staði. Tað var sera týdningarmikið, at kommunan aftur kundi fáa atgongd til okkara dátur fyri at tryggja kommununa, virksemið og málsviðgerð.”

Víðari sigur borgarstjórin

“ Vit eru greið yvir, at tað er óvanligt, at ein kommuna velur at samráðast við fólk, sum gera slíkan kriminalitet. Men av tí at talan er um somikið virðismikla vitan og upplýsingar, hava vit valt hesa loysnina. Talan er um eitt løgreglumál, og arbeiðir løgreglan í løtuni at finna fram til útgerð, ið hevur verið nýtt í álopinum. Av tí at talan er um eitt løgreglumál, kunnu vit ikki siga meira um henda partin av málinum, sigur Karl Johansen, borgarstjóri.”

I dagførdari grein á Norðlýsinum frá 3 oktobur 2024 skriva tey á Norðlýsinum, at kommunan fer at gjalda loysigjald uppá 800.000,00 kr fyri at fáa dátur aftur.

Teir ósvaraðu spurningarnir eru fleiri:

Nevniliga hvussu hetta kundi henda, hvat var galið við trygdarskipanini hjá kommununi ? Hevur KT deildin hjá Kommununi gjørt umsitingina varðuga við at KT-trygdin í skipanunum ikki var nøktandi? Hvat talan av backup skipan var talan um, hvør er veitarin av skipanini? Er talan um eitt eldri modell av backup skipan, sum átti at verið dagførd?

Klaksvíkar kommuna gjørt stórar íløgur í KT og uppraðfestan at KT

So vítt sum eg veit, valdi kommunan fyri fáum árum síðani at skifta út alt hardvare og uppdatera alt KT kervið. Haraftrat haldi eg tað var í 2023 at ein innanhýsis KT deild var sett á stovn. Uttan at komprimitera kanningararbeiðið hjá altjóða løgregluni, so eiga vit sum býráðslimir at fáa at vita, hvat ítøkiliga gekk galið. Spurningurin er, hví virkaði back upp skipanin ikki, ella sagt á annan hátt, hvussu var møguligt hjá hakkarum at niðurleggja backup skipanina hjá kommununi.

Kann eisini hugsast at hendan vitan hevur stóran áhuga hjá øðrum kommunum og almennum stovnum og privatum virkjum, um hesi hava nýtt somu trygdarskipan, uppsetan og dátuverju sum Klaksvíkar kommuna.

Hvussu tryggjar býráðsleiðslan okkum, at tann nýggja skipanin teir innføra nú er eftirkanna av bestu serfrøðingum og at teldusníkarnir ikki hava eina back door til skipanina ella á annan hátt kunnu hótta trygdina í okkara KT skipan. Soleiðis at vit trygt kunnu lýta á at Kommunan arbeiðir á tryggari grund. Eitt er vist, tað kemur at kosta Klaksvíkar kommunu nógvar milliónir krónur at fáa KT trygdina og viðurskiftini aftur í rættlag.

4 oktobur 2024

Óli M. Lassen, býráðslimur

Illustrativar myndir eru frá: 123RF

0 comments
0 FacebookTwitterPinterestEmail

Øll, sum arbeiða langt heimanifrá, hava serskipanir. Tí er tað skeivt at leggja eftir ávísum bólkum av okkara sjófólki.

Serskattaskipanir hava sínar orsøkir, men í flestu førum er talan um serskipan, har arbeiðið er langt heimanifrá.

Kann nevna nøkur dømi:

Vit í almennum starvið og fólk í privatum starvi fáa umframt lønina, skattafríar dagpengar fyri hvønn dag, vit eru í útlandinum í arbeiðsørindum. Skattafríu dagpengarnir svara til sjómannfrádráttin.

Fólk, sum hava langt at koyra til arbeiðis, fáa skattafrían koyripening frá landinum.

Er neyðugt at hava eyka bústað á arbeiðsstaðum, fær viðkomandi skattafrítt fyri dupult húsarhald.

Um ein siglir við fiskiskipi, fær ein sjómannafrádrátt fyri løn, sum er vunnin á sjónum, tvs tá ein er burtur heimanífrá.

Um sjúkrarøktarfrøðingur ella hondverkari arbeiðir í Norra, rindar viðkomandi bara norskan skatt, sum er lægri enn tann føroyski.

Persónar, sum sigla undir FAS-skipanini, rinda flatskatt, sum reiðaríðið fær aftur.

Persónar, sum sigla undir DIS, hava nettoløn og rinda ikki skatt. Hetta er avtala, sum landsstýrið gjørdi, tá lønirnar á donskum farmaskipum vórðu lækkaðar, svarandi til skattin.

Fólk, sum sigla við øðrum farma- ella veitingarskipum hjá útlendskum reiðaríði, fáa skattafrádrátt fyri inntøku, sum er forvunnin, meðan tey eru burtur. Skattafrádrátturin svarar til skattafríu dagpengarnar, sum fólk í arbeiðsørindum uttanlands, fáa.

Her havi eg nevnt nøkur dømi. Landsstýrið hevur útmerkað seg við at velja út bólkar. Av bólkunum, eg nevni omanfyri, ætlar samgongan at leggja eftir tveimum av omanfyrinevndu, nevniliga sjómenn, sum sigla við ikki donskum farma- og veitingarskipum, og so okkarar fiski-monnum og kvinnum.

Hetta fyri at fíggja ein skattalætta, sum serliga vit vælbjargaðu, td. tingfólk, deildarstjórar og fulltrúðar skulu fáa.

Landsstýrisins uppskot um at minka um sjómannfrádráttin er órímilig í mun til allar aðrar skipanir fyri fólk, sum arbeiða langt heimanifrá.

Jørgen Niclasen, tingmaður fyri Fólkaflokkin

0 comments
0 FacebookTwitterPinterestEmail

Sitandi sosialistiska samgonga sýnir ein ófatiligan illvilja móti okkara høvuðsvinnum, alivinnuni og fiskivinnuni. Tær skulu undirdýkjast í skattum og avgjøldum og øðrum forðingum og fótonglum

Sosialisman skjótt kostað okkum 1000 arbeiðspláss

Mynd: 24.FO

Uml. 400 arbeiðspláss eru sett í vanda á góðskingarvirkinum hjá Bakkafrost á Glyvrum og uml . 250 arbeiðspláss umborð á fiskiskipum í Barentshavinum. Soleiðis setir sitandi sosialistiska samgongan uml. 650 góð og trygg arbeiðspláss í vanda í okkara høvuðsvinnum. Við hesum missa kanska uml. 650 familjur sítt fíggjarliga tilverugrundarlag og landskassin missir 100 tals milliónir. Aftrat hesum koma nógv arbeiðspláss í avleiddum vinnum.

Hetta eru júst fólk, sum vinstrivongurin sigur seg skulu arbeiða fyri – fiski- og verkafólk. Samgongan hóttir nú teirra tilverugrundarlag. Hevur samgongan nýggj arbeiðir at bjóða teimum, ella skulu tey koma við hattinum í hondini og biðja um sosialistiska olmussu ? Er tað kanska tann djúpara meiningin við hesum politikkinum ?

Fyrr í summar minkaði Bakkafrost um sínar íløguætlanir í Føroyum fyri ístaðin at vaksa um íløguætlanirnar í Skotlandi. Eisini her vóru tað broyttu fortreytirnar við hækkaðum tøkugjaldi saman við manglandi visiónum hjá politikarunum sum vóru orsøkin. Tá mistu vit 100 arbeiðspláss av landinum og íløgur fyri 5 milliardir.

Skandalir í kø

Skandalirnar hjá hesi samgonguni hópa seg upp, og vit hava neyvan sæð tað síðstu enn. Teir ikki bara fjerna verandi arbeiðspláss, men forða eisini fyri nýggjum framtíðar arbeiðsplássum. So ólukkurnar standa í kø og allar eru sjálvgjørdar. Áðrenn vit hava vent okkum, eru vit 1000 arbeiðspláss fátækari alt íroknað !

Hevur landstýriskvinnan í fíggjarmálum Ruth Vang eitt boð uppá hvar hesar 100 tals milliónirnar skulu koma frá ? Skulu fleiri fólk uppí ALS ? Hvat við vallyftunum um lønarlyft og styttri arbeiðsviku? Trúgvi nógv fáa stutta arbeiðsviku ófrívilliga. Skulu Palleba og Marsanna knokkroytast enn meir? Hevur hon sum ein borgarligur politikkari veruliga samvitsku til at vera partur av hesum skandalustýrinum ?

Landstýrismaðurin trýr ikki vinnuni

Landstýrismaðurin í vinnumálum Høgni Hoydal trýr ikki stjóranum á Bakkafrost, tá hesin sigur, at við hækkaða tøkugjaldinum verða uml. 400 arbeiðspláss sett í vanda. Landstýrismaðurin í vinnumálum veit betur enn vinnan sjálv og sigur, at tað sømir seg ikki stjóranum at koma við slíkum hóttanum móti vanligum arbeiðsfólki og tosar niðursetandi um stórkapitalin.

Sosialistisku hógvarnir koma tíðiliga til sjóndar. Sterku og framkomnu fyritøkurnar skulu knokkroytast í skattum og avgjøldum og ofrast á sosialistiska altarinum. Tær skulu gerast veikar og tannleysar, so landstýrismaðurin fær alt vald. Kosta hvat tað kosta vil. Stórkapitalurin skal vekk, tí hann hevur ov stórt vald. Alt vald til landstýrismannin.

Havnastongsulin

Havnastongsulin fyri russiskum skipum hevur stórar avleiðingar fyri okkum. Fyrstu úrslitini hava vit longu sæð, men samgongan letst ikki um vón. Havnastongsilin kostar arbeiðspláss og 100 tals milliónir í mistum inntøkum. Meðan Normenn steingja nakrar týdningarleysar havnir, steingja vit allar havnir.

Berlingske Tidende hevur gjørt áhugaverda greining av handilssamstarvinum millum Europa og Rusland. Niðurstøðan er, at nógv meir flótandi gass verður keypt úr Ruslandi nú enn áðrenn kríggið.

Skal hinvegin skunda mær at siga, at eg førdømi øll kríggj.

Avleiðingar kring alt landið

Hesin sosialistiski politikkurin – um hann blívur gjøgnumførdur sum ætlað – fær stórar negativar avleiðingar kring alt landið á flestu arbeiðsøkjum. Hetta hevur fólkaflokkurin so ofta ført fram. Men eisini Tórshavn, har hendan samgongan hevur sítt tilverugrundarlag merkir nú sviðan. Mistar inntøkur frá trolarum, mistar inntøkur til Tórshavnar Havn, mistar inntøkur frá tænastuvinnum av ymsum slag, veitingarvinnum, proviantering, catering, ja enntá matstovuvirksemi fer at merkja sviðan.

Hetta er júst tað, sum vit í fólkaflokkinum altíð hava sagt. Fiskivinnan og alivinnan eru grundsúlurnar undir øllum. Leggja vit fótonglar fyri tær, so ávirkar tað alt samfelagið fyrr ella seinni.

Vónandi broytir samgongan sín illvilja móti okkara høvuðsvinnum og øðrum vinnum eisini.

Elsebeth Mercedis Gunnleygsdóttur
Løgtingslimur

0 comments
0 FacebookTwitterPinterestEmail

Missa vit yvir eina milliard krónur ?

Nú russar ætla at boykotta innflutning av føroyskum uppsjóvarfiski, kann hetta saman við havna stongsli, raka Føroyar meint. Hesi tiltøk kunnu eisini raka fátøk menniskju í Afrika, sera meint og er hetta eisini beint mótið ST áheitanum, um ikki at blanda matvøruframleiðslu, tað verið seg korn ella fisk uppí sanktiónir mótið russum. Tað sær út til at sosialistisku flokkarnir, saman við framsøkn ætla at køva føroyska framleiðslubúskapin, og sum fyri tað mesta liggur uttanfyri havnina

Russiska tíðindatænastan TASS sigur, at útflutning úr Føroyum í 2022 var einans 71.500 tons og er hetta eitt fall uppá góð 50% frá 2018, tá var talan um ein útflutning uppá 144´000 tons.

Somuleiðis skrivar TASS, at danskir miðlar bóru tíðindir um, at russar fáa forboð fyri at viðlíkahalda teirra skip á føroyskum skipasmiðjum. Bara viðlíkahaldsarbeiði, proviantering og bunkring gerð, sambært kendum vinnulívsmanni í høvuðsstaðnum, at vit missa umleið 700 milliónir krónur í umsetning á landi. 

Um vit ikki kunnu finna nýggjar marknaðir fyri okkara útflutning av uppsjóðarvørum, so rakar hetta manningar og framleiðslu á landi meint. Her fara vit at missa 100´ tals milliónir í útflutningsvirðið.  Tí kennist tað løgið, at man politiskt letur standa til. Vit sum land hava hall á fíggjarlógini og hava vit eisini strukturuelt hall uppá fleir 100´tals milliónir, tí undrar tað almikið at politikara og verkamannaflokkurin ætlar at niðurlaga búskapin við langt omanfyri einari milliard krónum. Arbeiðarin og sjómaðurin hava trong kor hjá verkamannaflokkinum.  

Eg havi valt at seta nøkur brot úr eini grein her á Norðlýsinum sum Pól Huus Sólstein, Stjóri skrivar. Hann  hevur selt uppisjóðarfisk í mong ár og kennir hendan marknaðin út og inn.

Um svartkjaftin sigur hann: “tað verður eitt tap; bæði við tað at vit megna ikki at skapa sama virði sum Russar burturúr tíð tilfeinginum, og tær vørurnar sum vit skulu framleiða, ikki sleppa til Russland. Veit ikki heilt, men kostnaðurin fyri onki Barentshav, er í minsta lagið 100 mió kr.  Pól Huus Sólstein, Stjóri

Føroyingar fiska á leið 100.000 tons árliga av Sild. Sildin verður seld til ymsar marknaðir, men serliga er Russiski marknaðurin týðandi fyri hesa vørur. Serliga tá tað snýr seg um flak. Sjálvandi eru tað marknaðir uttanfyri Russland, sum eftirspyrja sild og sildafløk, so sum Polen, Ukraina, Egyptaland, Nigeria v.m. Men tá nú Russland hevur keypt bróðurpartin av sildini, so skal hendan nøgdin seljast aðrar vegir her metir hann at vit missa á leið 150-200 mió kr, tí vit fáa minni fyri vøruna enn tá vit selja til Russlands. Pól Huus Sólstein, Stjóri

Føroyar hava seinastu árini fiska áleið 120.000 tons av makreli. Her er søgan tann sama. Ein stórur partur av makrelinum, sum er framleiddur á landi í Føroyum, fer til tann Russiska Marknaðin. um vit ikki kunnu selja til Russland, so eru møguleikar í Egyptalandi, Nigeria og Kina. Tá tosað vit eisini um ein heilt annan prís. Her metir hann at vit missa vit umleið 240 mió kr. Pól Huus Sólstein, Stjóri

Frá útflutningi til heimamarknaðin

Sambært Tass, so siga russiskir myndugleikar, at minkandi innflutningur úr Føroyum ikki er nakar trupulleiki, tí tey bara kunnu exportera minni og nýta meira av egnum fiskatilfeingi í innlendis framleiðsluni og harvið hava nokk av fiskavørum til heimamarknaðin.  Hetta viðførir so, at afrikanski marknaðurin sum russar hava uppbygt fer at mangla fleiri 10.000 tons av svartkjafti, sild og makreli og fer hetta at føra til eina enn meira kritiska støðu hjá afrikanska fólkinum. ST hevur ferð eftir ferð sagt at vit ikki skulu nýta matvørur sum “sanktións” vápn móti Russlandi. Tí hetta rakar tey veikastu í verðini.

Førdi politikkurin í Føroyum kann føra til at vit kunnu missa inntøkur fyri meira enn eina milliard krónur og samstundis vita vit ikki hvat støðan hjá Russlandi er til okkara fiskivinnusamstarv.

So alt í alt kann førdi politikkurin føra til týðandi ávirkan á okkara búskap og raka fiskimenn og arbeiðsfólk á uppisjóðarvirkjunum kring landið meint. Í fyrstu syftu fer hetta ikki at raka høvuðsstaðin, men hava stóra ávirkan á kommunur og búskapin kring alt landið og fyri tað fólk í har livur og virkar. Hetta fær neyvan minstu ávirkan á støðuna á vígvøllunum í Ukraina.

Lækkan av búskapinum við 1,2 milliardum krónum

Sum støðan er nú, so fara vit at missa útvið 500 milliónum krónum um russar fara at stongja teirra marknaðir fyri okkara uppisjóðarvørum. Um havnastongsulin fer at halda áfram, so missa vit áleið 700 milliónir krónur innan tænastuvinnurnar. Hvat sigur landsstýriskivinnan í fíggjarmálum til hesi øgiligu tiltøk sum er munandi meira vitfevnd enn hjá øllum øðrum londum og als ikki í tráð við tað sum ST ynskir.

Hvat hevur russiski sjómaðurin og kvinnan á einum russiskum fiskavirkið gjørt okkum?. Bæði tað russiska fólki og tað ukrainska fólkið hevur upp gjøgnum tíðina verið fyri øgiligum ágangi, bæði av kommunismuni og nazismuni. At niðurlaga virksemið  hjá føroyska fiskimanninum og øllum teimum sum arbeiða innan skipasmiðju vinnuna og tænastuvinnuna til føroysk og útlendsk skip, fer ikki at gera lívið lættari hjá ukrainska fólkinum. Tað er bara ein skilagóður vegur fram, og tað er samhandil og interaktión millum tjóðir og fólk. Alt annað er dømt til at miseydnast. Tí skulu vit sum fyrrverandi løgmaður segði bjóða okkum fram til at verða partur av teimum sum vilja royna at fáa frið í lag millum Russland og Ukraina. At standa og taka selfies uttan at hava gjørt nakra sum helst roynd at koma við alternativum friðaruppskotum má kennast løgið. Diplomatisku evnini hjá vesturheiminum hava svikið fullkomiliga. Neyðugt er at vit í norðurlondum saman við Frankaríki og Týsklandi fáa gongd á veruligar friðartingingar.

Óli M. Lassen, stjóri

0 comments
0 FacebookTwitterPinterestEmail

Nógv fólk var samankomið á vestaru bryggju tá GADUS kom flaggskrýddur inn á Klaksvík, har hornorkestrið eisini spældi. Stórt hátíðarhald var á bryggjuni og var fish and ships eisini at fáa í netastovuni sum JFK eigur saman við øðrum.

Tað var Edith Johnsson ið doypti nýggja flakatrolaran, ið eisini kann fiska eftir rækjum. Borgarstjórin helt røðu fyri skipinum og framtaksstjórin hjá JFK Hanus Hansen, helt eisini røðu, eftir hetta var tjóðsangurin sungin av Ingibjørg Hansen, eftir hetta beyð Jógvan Hansen, stjóri í JFK fólkið at vitja umborð á stásiliga trolaranum. 24FO.NEWS ynskir reiðarínum bestu eydnu við nýggja skipinum.

Óli M. Lassen

0 comments
0 FacebookTwitterPinterestEmail

Vit eru við eitt vegamót sum land. Borgarar hava altíð havt álit á okkara kommunulæknaskipan og okkara heilsuverkið, men nógv bendir á, at so er ikki longur. Um vit í einum mini vælferðarsamfelag ikki megna at fáa eitt heilsuverk at virka,  soleiðis at borgarar eru tryggir og nøgdir við heilsuverkið so kunnu vit bert ímynda okkum hvussu torført hetta er í stórum londum við longum avstandum millum politiska myndugleikan, stjórn, amt, kommunur v.m. Eg skal her ikki koma nærri inn á arbeiðsbyrðuna og vaktplanir hjá kommunulæknunum, men vit kunnu staðfesta at um vit høvdu eina eitt sindur meira fleksibla kommunulæknaskipan høvdu vit í dag fleiri sera dugnaligar kommunulæknar sum nú bara sita og bíða og sleppa ikki til arbeiðis orsaka av “byrokratiskum málsligum barrierum”.

Í okkara landi sær út til at Sjúkrahúsverkið, Heilsutrygd og  kommunulæknaskipanin ikki koma á mál við at fáa eina vaktarskipan at virka. Somuleiðis sær út til,  at sjúkrarøktarfrøðingar eisini eru partar í málinum ella trætuni um hvussu læknavaktin skal virka og skipast.

Heilsutrygd má hava eina læknafagliga leiðslu

Lat okkum koma til kjarnuna í málinum og tað er, at fyri tað fyrsta so skal heilsutrygd hava eina læknafagliga leiðslu sum kann stýra kommunulæknunum. T.v.s. at ein kommunulækni við drúgvum royndum skal setast sum leiðari, “samskipari” av kommunulæknatænastuni hjá heilsutrygd.

Tá vit koma til sjúkrahúsverkið, so er eisini neyðugt við neyvum mannagongdum og ábyrgdarbýti millum kommunulæknar og serlæknar í heilsuverkinum. Hetta merkir, at um ein kommunulækni ávísir ein persón til serlækna á LS so hevur hesin lækni plikt til at taka sær av viðkomandi persóni.

Tað ber ikki til at fólk koma til kommunulæknan og siga frá sjúku í hálsinum og har kommunulæknin sendir sjúkling til LS og serlæknin á LS sigur, at tað er ikki neyðugt at koma til konsulatión har. Hetta ber als ikki til og eru ábendingar um, at hetta hevur havt álvarsligar fylgjur fyri fleiri krabbmeinssjúklingar. So her mugu verða púra greiðar mannagongdir. At um ein sjúklingur verður ávístir til serlækna av kommunulækna, so skal hesin taka ímóti sjúklinginum uttan drál og metingar sum verða gjørdar uttan at hava sæð sjúklingin.

Er eingin játtan tøk, so skal hetta upplýsast

Læknar hava givið eitt læknalyftið og skulu teir eisini upplýsa sjúklingin soleiðis, at hesin hevur bestu møguleikar at blíva frískur og yvirliva og fáa bestu viðgerð. Hetta merkir, at um sjúklingur er álvarsliga sjúkur og landsins myndugleikar – politikararnir ikki hava játtan tøka til sjúkraviðgerð, so skal læknin, vísandi til læknalyftið, sjálvandi siga við sjúklingin, tú sleppur ikki til viðgerðar uttanlands og til Danmark nú, tí eingin játtan er tøk. Tí vil eg siga við teg, at um tú hevur fíggjarliga orku, so vil eg mala tær til, at søkja hjálp á privatum sjúkrahúsið sum skjótast, tí hetta kann økja tínar møguleikar fyri at yvirliva munandi betur.  

Hugsa tær, um hetta er veruleikin í Føroyum í dag, at sjúklingar ikki verða upplýstir um hesi viðurskiftir ? .

Góði lesari um 24.fo ella 24fo.news  veruliga fær vind í seglini og eg velji at seta ferð á hesa netávís so skal tú verða tryggur við at vit neyvt fara at fylgja gongdini innan Føroyska heilsuverkið. Vit hava nógvar dugnaligar læknar og sjúkrarøktarfrøðingar og heilsustarvsfólk. Men tað ber ikki til at smávegis ósemjur og logistikistur trupulleikar gera at okkara heilsuverk ikki virkar optimalt. 

Í Danmark hava tey bygt fleiri supersjúkrahús og longu nú, eru greiðar ábendingar um, at hesi ikki virka optimalt, bæði hvat viðvíkur bygging og logistiskum viðurskiftum v.m. .   

24.fo Óli M. Lassen

0 comments
0 FacebookTwitterPinterestEmail

Politiets Efterretningstjeneste offentliggør i dag den årlige vurdering af terrortruslen mod Danmark. Den største terrortrussel mod Danmark og danske interesser kommer fortsat fra personer, der sympatiserer med militant islamisme. Der er dog visse forandringer i trusselsbilledet, og for første gang introducerer Center for Terroranalyse begrebet ’hybridisering’, der dækker over en stigende tendens i Vesten og i Danmark.

Terrortruslen mod Danmark er fortsat i niveauet ”alvorlig”, og det er fortsat millitant islamisme, der udgør den væsentligste terrortrussel mod Danmark og danske interesser i udlandet. Det vurderer PET’s Center for Terroranalyse (CTA) i den årlige ”Vurdering af Terrortruslen mod Danmark”.

Terrortruslens karakter ændrer sig dog i disse år, hvor nye tendenser ser dagens lys. Som noget nyt introducerer CTA i dette års trusselsvurdering begrebet ’hybridisering’, der dækker over en sammenblanding af såvel traditionelle ideologiske og religiøse som ikke-ideologiske narrativer, udtryk og fremgangsmåder hos nutidige ekstremister.

”Vi kan se, at det er en stigende tendens i Vesten og i Danmark, at enkeltpersoner i højere grad sammensætter en cocktail af deres egne verdens- og fjendebilleder, som er præget af ideologiske og religiøse forestillinger, men som også suppleres af konspirationsteorier, ekstrem voldsfascination og helt nære personlige forhold som fx psykiske lidelser,” siger Michael Hamann, der er chef for CTA.

Det er samfundsmæssige strømninger og den teknologiske udvikling, der skaber forudsætningerne for, at ekstremistiske narrativer i højere grad sammensættes af enkelte individer. Især den teknologiske udvikling og internettet har gjort det nemmere og hurtigere at finde inspiration til at sammensætte og videreformidle egendefinerede verdens- og fjendebilleder.

Flere trusler mod myndighedspersoner

En anden tendens er en øget polarisering i det politiske system i flere lande i Vesten. Udviklingen er blandt andet karakteriseret ved en øget normalisering af konspirationsteorier, der flettes sammen med og påvirker etablerede politiske narrativer og påstande om illegitime magteliters politiske dominans.

Denne udvikling kan i sammenhæng med øget hybridisering af trusselsbilledet have potentiale til at påvirke, mobilisere og radikalisere ikke blot eksisterende ekstremister, men også aktører, der ikke tidligere er sat i forbindelse med ekstremisme og dermed have en afsmittende effekt på terrortruslen.

Effekten er bl.a. en stigning i antallet af trusler mod folkevalgte og myndigheds- og fagpersoner i flere lande, herunder i Danmark. En del af truslerne finder inspiration fra ekstremistiske verdenssyn og virtuelle miljøer, men kan også have udspring fra personer, som ikke i forvejen var associeret med ekstremisme.

”Vi har observeret, at der særligt online er sket en skærpelse af retorikken rettet mod specifikke personer som fx folkevalgte eller visse fagpersoner, som kommer til at fungere som fælles referencepunkter for især antimyndighedsekstremister. Vi lever i et åbent demokrati, hvor man selvfølgelig kan udtrykke kritik af magthaverne. Lovlig politisk virksomhed har selvsagt ikke PET’s interesse, men vi har blik for de afledte effekter af den skærpede retorik, der kan have betydning for trusselsbilledet,” siger Michael Hamann.

CTA vurderer, truslerne kan medvirke til at inspirere eller legitimere, at påvirkelige personer – herunder personer med psykiske lidelser – handler voldeligt mod målet for truslen.

”Truslernes omfang og karakter kan resultere i en såkaldt chilling effect, hvor enkeltpersoner fravælger at tage del i den demokratiske debat eller bestride et offentligt hverv af frygt for trusler, intimidering eller chikane rettet mod dem selv eller deres familie. Samlet set kan det potentielt udfordre og medvirke til at erodere centrale forudsætninger for vores demokrati,” siger Michael Hamann

Læs ”Vurderingen af Terrortruslen mod Danmark 2023”

0 comments
0 FacebookTwitterPinterestEmail

Í gjár legði Open Doors World Watch List fram kring heimin. Tað er listin yvir lond, har harðskapurin móti kristnum er størstur. Tað eru 30 ár síðani listin sá dagsins ljós. Síðani World Watch List kom út fyrstu ferð í 1993, er forfylgingin av kristnum vaksin. Tølini hjá okkum vísa, at 360 milliónir kristin verða jagstrað fyri sína trúgv í dag.

Norðurkorea.

Norðurkorea er aftur á fyrsta plássi á World Watch Listanum í 2023, meðan Afganistan er fallið fleiri pláss eftir at hava verið á fyrsta plássi í fjør. Hóast talið av kristnum, ið verða jagstrað, ikki er broytt í mun til í fjørð, eru týðilig tekin um, at styrkin í jagstranini er vaksin seinasta árið.

“Kina sniðið” breiðir seg.

Nógv lond søkja íblástur úr Kina, har stýrið, við Xi Jinping á odda, roynir at lýsa av nýggjum, hvat menniskjarættindi eru. Londini royna at herma eftir væleydnaðu umsjónini, sum Kina hevur á tjóðini og eftir búskaparvøkstrinum í landinum.

Íblásturin hevur breitt seg til lond bæði í Landsynningsasia og Miðasia. Tá ið londini byrja at apa seg eftir umsjónini, ið Kina hevur og teirra áskoðan á mannarættindi, eftirapa tey eisini áskoðanina á kristin, sum eina hóttan ímóti stjórnini. Jú meira tey kristnu royna at halda fast við síni frælsisrættindi, tess meira trýst leggja myndugleikarnir á tey. Tey kristnu verða sædd sum ein hóttan ímóti tjóðartrygdini. Kirkjur verða stongdar, og kristin verða handtikin

Støðan í Latínamerika versnar.

Nikaragua stígur inn á World Watch Listan í 2023 og tekur talið av latínamerikanskum londum á listanum upp á fýra. Fyri bara trimum árum síðani var Kolumbia tað einasta latínamerikanska landið á listanum. Bæði Kolumbia, Kuba, Meksiko og Nikaragua eru fl utt upp á listan í 2023.

Korrupt og óvirkin stýri í Latínamerika hava givið brotsmannabólkum rásarúm, sum jagstra kristin, ið eru ímóti brotsgerðum. Jagstranin sæst ofta sum ógvuslig álop, og í ringasta føri verða kristin fólk dripin. Í Nikaragua og Kuba kúga stjórnirnar kristin, ið verða sædd sum mótstøðufólk ímóti landsins kommunistisku skipan.

Tey góðu tíðindini – størri tolsemi í Flógvastátunum.

Tað eru ikki bara ring tíðindi á World Watch List 2023. Í londum sum Barain, Sameindu rabisku emiratunum og Egyptalandi er ein glæma av ljósi í myrkrinum. Í Egyptalandi er størri dentur á tjóðskaparligan einleika, og í Barain og Sameindu arabisku emiratunum á tolsemi. Tað er ein mótvekt til radikala islamismu, og tað gevur størri vinsemi til tey kristnu. Í øllum londunum er haturstala móti útlendskum kristnum ikki loyvd.

Vilt tú vita meira, kanst tú fara á: https://www.opendoors.dk/wwl2023…

Kelda

0 comments
0 FacebookTwitterPinterestEmail

Hesin portalur nýtir kennifílar, sum er neyðugt fyri heimasíðuni, hagtøl o.a. . Tá tú vitjar 24fo.news so góðtekur tú hettar. Vátta Read More