Missa vit yvir eina milliard krónur ?
Nú russar ætla at boykotta innflutning av føroyskum uppsjóvarfiski, kann hetta saman við havna stongsli, raka Føroyar meint. Hesi tiltøk kunnu eisini raka fátøk menniskju í Afrika, sera meint og er hetta eisini beint mótið ST áheitanum, um ikki at blanda matvøruframleiðslu, tað verið seg korn ella fisk uppí sanktiónir mótið russum. Tað sær út til at sosialistisku flokkarnir, saman við framsøkn ætla at køva føroyska framleiðslubúskapin, og sum fyri tað mesta liggur uttanfyri havnina
Russiska tíðindatænastan TASS sigur, at útflutning úr Føroyum í 2022 var einans 71.500 tons og er hetta eitt fall uppá góð 50% frá 2018, tá var talan um ein útflutning uppá 144´000 tons.
Somuleiðis skrivar TASS, at danskir miðlar bóru tíðindir um, at russar fáa forboð fyri at viðlíkahalda teirra skip á føroyskum skipasmiðjum. Bara viðlíkahaldsarbeiði, proviantering og bunkring gerð, sambært kendum vinnulívsmanni í høvuðsstaðnum, at vit missa umleið 700 milliónir krónur í umsetning á landi.
Um vit ikki kunnu finna nýggjar marknaðir fyri okkara útflutning av uppsjóðarvørum, so rakar hetta manningar og framleiðslu á landi meint. Her fara vit at missa 100´ tals milliónir í útflutningsvirðið. Tí kennist tað løgið, at man politiskt letur standa til. Vit sum land hava hall á fíggjarlógini og hava vit eisini strukturuelt hall uppá fleir 100´tals milliónir, tí undrar tað almikið at politikara og verkamannaflokkurin ætlar at niðurlaga búskapin við langt omanfyri einari milliard krónum. Arbeiðarin og sjómaðurin hava trong kor hjá verkamannaflokkinum.
Eg havi valt at seta nøkur brot úr eini grein her á Norðlýsinum sum Pól Huus Sólstein, Stjóri skrivar. Hann hevur selt uppisjóðarfisk í mong ár og kennir hendan marknaðin út og inn.
Um svartkjaftin sigur hann: “tað verður eitt tap; bæði við tað at vit megna ikki at skapa sama virði sum Russar burturúr tíð tilfeinginum, og tær vørurnar sum vit skulu framleiða, ikki sleppa til Russland. Veit ikki heilt, men kostnaðurin fyri onki Barentshav, er í minsta lagið 100 mió kr. Pól Huus Sólstein, Stjóri
Føroyingar fiska á leið 100.000 tons árliga av Sild. Sildin verður seld til ymsar marknaðir, men serliga er Russiski marknaðurin týðandi fyri hesa vørur. Serliga tá tað snýr seg um flak. Sjálvandi eru tað marknaðir uttanfyri Russland, sum eftirspyrja sild og sildafløk, so sum Polen, Ukraina, Egyptaland, Nigeria v.m. Men tá nú Russland hevur keypt bróðurpartin av sildini, so skal hendan nøgdin seljast aðrar vegir her metir hann at vit missa á leið 150-200 mió kr, tí vit fáa minni fyri vøruna enn tá vit selja til Russlands. Pól Huus Sólstein, Stjóri
Føroyar hava seinastu árini fiska áleið 120.000 tons av makreli. Her er søgan tann sama. Ein stórur partur av makrelinum, sum er framleiddur á landi í Føroyum, fer til tann Russiska Marknaðin. um vit ikki kunnu selja til Russland, so eru møguleikar í Egyptalandi, Nigeria og Kina. Tá tosað vit eisini um ein heilt annan prís. Her metir hann at vit missa vit umleið 240 mió kr. Pól Huus Sólstein, Stjóri
Frá útflutningi til heimamarknaðin
Sambært Tass, so siga russiskir myndugleikar, at minkandi innflutningur úr Føroyum ikki er nakar trupulleiki, tí tey bara kunnu exportera minni og nýta meira av egnum fiskatilfeingi í innlendis framleiðsluni og harvið hava nokk av fiskavørum til heimamarknaðin. Hetta viðførir so, at afrikanski marknaðurin sum russar hava uppbygt fer at mangla fleiri 10.000 tons av svartkjafti, sild og makreli og fer hetta at føra til eina enn meira kritiska støðu hjá afrikanska fólkinum. ST hevur ferð eftir ferð sagt at vit ikki skulu nýta matvørur sum “sanktións” vápn móti Russlandi. Tí hetta rakar tey veikastu í verðini.
Førdi politikkurin í Føroyum kann føra til at vit kunnu missa inntøkur fyri meira enn eina milliard krónur og samstundis vita vit ikki hvat støðan hjá Russlandi er til okkara fiskivinnusamstarv.
So alt í alt kann førdi politikkurin føra til týðandi ávirkan á okkara búskap og raka fiskimenn og arbeiðsfólk á uppisjóðarvirkjunum kring landið meint. Í fyrstu syftu fer hetta ikki at raka høvuðsstaðin, men hava stóra ávirkan á kommunur og búskapin kring alt landið og fyri tað fólk í har livur og virkar. Hetta fær neyvan minstu ávirkan á støðuna á vígvøllunum í Ukraina.
Lækkan av búskapinum við 1,2 milliardum krónum
Sum støðan er nú, so fara vit at missa útvið 500 milliónum krónum um russar fara at stongja teirra marknaðir fyri okkara uppisjóðarvørum. Um havnastongsulin fer at halda áfram, so missa vit áleið 700 milliónir krónur innan tænastuvinnurnar. Hvat sigur landsstýriskivinnan í fíggjarmálum til hesi øgiligu tiltøk sum er munandi meira vitfevnd enn hjá øllum øðrum londum og als ikki í tráð við tað sum ST ynskir.
Hvat hevur russiski sjómaðurin og kvinnan á einum russiskum fiskavirkið gjørt okkum?. Bæði tað russiska fólki og tað ukrainska fólkið hevur upp gjøgnum tíðina verið fyri øgiligum ágangi, bæði av kommunismuni og nazismuni. At niðurlaga virksemið hjá føroyska fiskimanninum og øllum teimum sum arbeiða innan skipasmiðju vinnuna og tænastuvinnuna til føroysk og útlendsk skip, fer ikki at gera lívið lættari hjá ukrainska fólkinum. Tað er bara ein skilagóður vegur fram, og tað er samhandil og interaktión millum tjóðir og fólk. Alt annað er dømt til at miseydnast. Tí skulu vit sum fyrrverandi løgmaður segði bjóða okkum fram til at verða partur av teimum sum vilja royna at fáa frið í lag millum Russland og Ukraina. At standa og taka selfies uttan at hava gjørt nakra sum helst roynd at koma við alternativum friðaruppskotum má kennast løgið. Diplomatisku evnini hjá vesturheiminum hava svikið fullkomiliga. Neyðugt er at vit í norðurlondum saman við Frankaríki og Týsklandi fáa gongd á veruligar friðartingingar.
Óli M. Lassen, stjóri
